Siyah haşhaş ezmesi, henüz olgunlaşmadan toplanan haşhaş bitkisinin içindeki siyah minik tohumların ezilmesinden elde edilir. Haşhaş bitkisinin içeriğinde morfin, kodein, tebain, papaverin ve narkotin gibi alkaloidler bulunur. Dünya genelinde Hindistan ve Batı Asya'da yaygın olarak yetiştirilirken, Türkiye'de ise Orta Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde yetiştirilmektedir. Ülkemizde Afyon, Kütahya, Isparta, Hatay, Konya, Uşak, Denizli, Eskişehir ve Burdur illerinde geniş çapta haşhaş ekimi yapılmaktadır. Türkiye'de 30'un üzerinde haşhaş türü bulunmaktadır. Haşhaş bitkisi yılda bir kez ürün verir ve en iyi killi fakat fazla su tutmayan topraklarda yetişir. Çorak ve rutubetli tarlalar haşhaş için uygun değildir. Kökleri toprağın derinine inemediği için gevşek topraklarda tutunamaz; bu nedenle haşhaş, az rüzgar alan yerlerde ve sık aralıklarla ekilmelidir. Haşhaş bitkisinin baş kısmından elde edilen afyon, yaprakları, tohumu ve tohumundan elde edilen yağ farklı amaçlarla kullanılmaktadır.

Haşhaş kapsül şeklini andıran yapısının içinde fazlaca siyah tohum bulunur ve bu tohumların yarısı yağdan oluşmaktadır. Siyah haşhaş ezmesi elde etmek için bu tohumlar ezilir ve içerisine sıvı yağ eklenir. Alternatif olarak eritilmiş tereyağı da kullanılabilir. Haşhaş bitkisini kendi yetiştirenler, evde haşhaş tohumlarını ezerek siyah haşhaş ezmesi yapabilirler. Siyah haşhaş ezmesi, özellikle haşhaşlı çörek, haşhaşlı açma, haşhaşlı dolama, haşhaşlı kömbe ve haşhaşlı burma börek gibi hamur işlerinde kullanılır. Ayrıca, siyah haşhaş ezmesi pekmez ile karıştırılarak sabah kahvaltılarında tüketilebilir. Afyon'da üretilen sarı renkteki haşhaş tohumlarından da haşhaş ezmesi yapılabilir. Sarı haşhaş tohumları, kendi yağları yeterli olduğu için ek bir sıvı yağ eklemeye gerek duymaz.

Siyah haşhaş ezmesi, serin ve güneş ışığından uzak yerlerde ağzı kapalı olarak 1 yıl kadar muhafaza edilebilir. Buzdolabının dondurucu kısmında ise bu süre 2 yıla kadar çıkabilir. Genellikle büyük marketlerde ve baharatçılarda kolaylıkla bulunabilir. Kendi yetiştirdiği haşhaşı evde ezemeyenler, aktarlarda bu işlemi rahatlıkla yaptırabilirler.

Siyah haşhaş ezmesi, sağlığın dostudur ve çeşitli sağlık yararları sunar:

Siyah haşhaş ezmesi, besleyici içeriği ve çeşitli kullanım alanları ile mutfaklarda ve sağlık açısından önemli bir yer tutar.